॥ मत्स्यावतार ॥

॥ मत्स्यावतार ॥

          दशावतारांचा अनुक्रम आणि डार्विनचा उत्क्रांतिवाद यांच्यात एक विलक्षण साम्य आहे आधुनिक जीवशास्त्राचे असे म्हणणे आहे कि सर्वप्रथम पृथ्वीवरचा एकपेशीय जीव पाण्यात जन्मला.तो पेशींची विभागणी करून प्रजोत्पादन करू लागला.त्यातूनच मग बहुपेशीय सजीव निर्माण झालेत व ते लैंगिक प्रजोत्पादन करणारे जीव होते.मत्स्य हा त्यातील सर्वात विकसित जीव आहे.याचे प्रतिक म्हणून प्रथम अवतार हा मत्स्यावतार आहे.हा वैदिक प्रजापती व विष्णूचा पहिला अवतार आहे.

        मत्स्यावतार हा भगवान विष्णूचा अवतार आहे त्याच्या दहा अवतारांपैकी पहिला आदिअवतार आहे. विष्णू हा एक पालनकर्ता आहे , म्हणून ते विश्वाचे रक्षण करण्यासाठी विविध अवतार धारण करतात.या अवतारामध्ये सत्ययुगात् प्रभु विष्णूंनी माशाचे रूप घेतले होते.सत्यव्रत मनु सकाळी सूर्यदेवला अर्घ्य देत होता तेव्हा त्याच्या कमंडलुमध्ये लहान मासा अचानक आला . त्या छोट्या माशाला पाण्यात परत फेकून देण्याच्या वेळी, मनुला असे वाटत होते की इतर मोठे मासे, त्याला खातील. म्हणून मनुने तो मासा एका छोट्या कलशामध्ये ठेवला. दया आणि धर्मानुसार हा राजा आपल्या कमंडलुमध्ये मासे घेऊन राजवाड्याचे दिशेने निघाला, पण, रात्रीच्या वेळी, मासा मोठा झाला आणि म्हणून त्याला त्या कलशमधुन हलवावे लागले.व मनुने त्याला मोठ्या कुंभामध्ये ठेवल. तरीही मासा वाढतच राहिला आणि म्हणून मनुने त्याला तळ्यात फेकले. तथापि, मासा वाढतच गेला आणि येवढ्या विशाल आकारात वाढला की मनुला त्याला समुद्रात टाकण्यास भाग पडले. मग प्रत्यक्ष नारायण रुपात भगवंतानी माणूला सूचना केली कि पृथ्वी जलमग्न होईल व नवीन जीवन निर्माण होईल त्या साठी मी विशाल मोठी नौका पाठविली. भगवंताने मनुला जगातील सर्व प्राण्यांच्या जोड्या आणि सर्व वनस्पतींचे उत्तम बियाणे घेण्यास सांगितले, पुराच्या वेळी, वासुकी सापाला दोर वापरुन माशाला बांधली

            त्यानंतर विष्णू विशाल माशाच्या रूपात पुन्हा दिसले, सर्व प्रजाती प्राण्यांच्या चढले काही काळानंतर, जसा माशाच्या अंदाजानुसार महासागर हळू हळू आणि अविश्वसनीयपणे उठला आणि जगात पूर आला. आणि म्हणूनच, पूरातून वाचून,पृथ्वीवरील जीवनाच्या सर्व प्रजाती आपत्तीजनक पूरातून वाचल्या आहेत, पुर कमी झाल्यावर, निर्सगमय प्रदेशात त्यांना नेले. व मानवसृष्टी ची पुन:स्थापना झाली.